Kalıcı kalp pili (pacemaker), kalbin ritmini oluşturan, düzenleyen ve intrakardiyak şok uygulayabilen elektronik cihazlardır. İlk çıkış amacı kalbin yavaş atması sonucu gelişen rahatsızlıkları tedavi etmektir. Son yıllarda ölümcül ritim bozuklukları ve kalp yetmezliği tedavisinde de daha gelişmiş kalıcı kalp pilleri (ICD, CRT ve CRT-D) kullanılmaya başlanmıştır.

Kabaca 3 tür kalp pili vardır;

1-Standart kalp pili (Pacemaker):

Nabzı düşük hastalarda nabzı normal sevilerde tutan kalp pilidir. Kalbin yavaşlayarak durmasını engeller. Tek veya çift kablolu olabilir. Yaklaşık 40 gramdır. En küçük kalp pilidir.

2-ICD (şoklamalı kalp pili):

Standart kalp pili işlevine ek olarak ölümcül ritim bozukluğu olan hastalarda yüksek hızlı ritm bozukluğunu da tedavi edebilir. Yüksek hızlı ritim bozuklukları genelde hasta kalplerde görülür ve ani ölüme yol açar. ICD bu durumu saptadığında hızlı ritmi baskılayarak ve gerekirse şok vererek ritmi normale çevirir. Ani kalp durmasını önler veya duran kalbi tekrar çalıştırır.

ICD’ler standart pillerden daha büyüktür ve yaklaşık 90 gr ağılığındadır.

3-CRT (kalp yetmezliği pili):

Bu pil uygun şartlara sahip kalp yetmezliği hastalarında kalbin performansını arttırmada kullanılır. Şoklama özelliği duruma göre vardır veya olmayabilir. Diğer pillerden farkı kalbin sol tarafına giden üçüncü bir kabloya sahip olmalarıdır. Bu nedenle 3 boşluklu kalp pili de denir. Takması en uzun süren kalp pilidir.

Kalp çarpıntısının niteliğinin tespitinde, çarpıntı sırasında, 12 derivasyon elektrokardiyografi (EKG) yönteminin kullanılmasının önemi büyüktür. Kalp ritim bozukluğu (aritmik taşikardi) tespit edildiğinde ileri tedavi için kalbin elektriksel aktivitelerinin kontrol edildiği elektrofizyolojik çalışmanın(EFÇ) yapılması da oldukça önemlidir. İleri tedavide söz konusu kalp çarpıntısı (aritmik taşikardi) laboratuvar ortamında oluşturulmalı ve nereden kaynaklandığı, nasıl bir etkiyle ortaya çıktığı anlaşılmalıdır.

Kalıcı kalp pili

Kalıcı ritim bozukluklarında kullanılır. Batarya (jeneratör) genellikle sol veya sağ üst göğüs bölgesine derinin altında bir cep oluşturularak yerleştirilir. Ancak çoğunlukla göğüs duvarının sol tarafına konur. Hastanın sağ veya sol eli kullanmasına bağlı yer tercihi yapılır. Sağ kolu baskın olarak kullanan hastalarda sol taraf tercih edilir.

Kalp Pili Takılması İşlemi genelde hastayı uyutmadan bölgesel lokal anestezi ile pil takılacak bölgenin uyuşturulması ile yapılır.

Sağ veya sol köprücük kemiğinin 1-2 cm altındaki cilt altı bölgesine bataryayı içerisine alacak kadar genişlikte cep açılır. Kalbe giden büyük toplardamarların içinden lead denilen ve kalp ile cilt altına yerleştirilecek jeneratör arasında iletiyi sağlayacak olan ince teller kalp odacıklarından birine veya her ikisine yerleştirilir. Daha sonra bu elektrotlar cilt altına yerleştirilecek olan jeneratöre bağlanır. Bu işlem yaklaşık 30-45 dakika sürer ve hastanede yatış süresi yaklaşık 2–3 gündür.

Kalp Pili Takılması İşlemin Riskleri

Kalıcı kalp pili uygulaması küçük ölçekli bir cerrahi işlemdir. Komplikasyon dediğimiz istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Ancak bu işlemlerde komplikasyon riski oldukça düşüktür ve çoğu kez hayati önem taşımaz. Uygulama sırasında ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlar arasında damara girerken akciğer zarının yırtılması, toplardamar yerine iğnenin atar damara girmesine bağlı kanamalar ve ritim bozuklukları sayılabilir. İşlemden sonra yara yerinin mikrop kapması da olasılıklar arasında olmakla birlikte bu seyrek görülen bir durumdur. Bunu önlemek üzere koruyucu antibiyotik tedavisi verilir.

Uzun sürede bazen elektrod tellerin uygulandığı toplardamarlarda tıkanma ve buna bağlı sorunlar (yüzde, kollarda şişme; göğüs ön kısmında toplardamar ağlarının görünür hale gelmesi gibi) oluşabilir. Yine nadiren kalp pili takıldıktan bir süre sonra, pil jeneratörü veya kablolar kendiliğinden cilt dışına çıkabilir. Bu durumda kalıcı kalp pili cebinin yeniden açılarak onarımı gerekebilir.

Uygulamadan sonra hastanın 24-48 saat yatması gerekebilir. İşlemden 6–10 gün sonra dikişler alınır. Kalıcı kalp pili yerleştirildikten sonra günlük yaşamda önemli bir değişiklik olmaz. Ancak kalp pilinizi olumsuz etkileyebilecek davranışlar ve çevre koşulları ile ilgili olarak hekimin hastayı bilgilendirmesi gerekir.

Hastalar pil takıldıktan sonra 6 ayda bir pil kontrolüne çağırılır ve gerektiğinde bu kontroller daha da sıklaştırılabilir. Kalp pilinin ömrü ortalama 6–7 yıl kadardır. Her pil kontrolünde pilin ne kadar ömrünün kaldığı belirlenebilir Pilin değiştirilme zamanı geldiğinde pilin sadece jeneratörü değiştirilir ve tellere dokunulmaz. Kalp pili takılması hastanın hayat kalitesini ve ömrünü uzatır. Yerini dolduracak başka bir yöntem yoktur.

Kalıcı kalp pili takılmış hastalar için önemli bilgiler:

1-Kalıcı kalp pilleri takıldıktan sonra yara yeri kapatılarak hasta yatağına alınır. İlk 12 saat yatak istirahati gereklidir. Ertesi günlerde yara yeri bakımı ve göğüs radyografisi çekilerek kalbin içerisine konulan elektrodların yeri ve kalıcı kalp pilinin verileri kontrol edilir. Hastanın durumuna göre; genellikle 2-3 günde hasta evine gönderilir.

2-Evde yaranın bulunduğu taraftaki omuzun 1 ay süre ile fazla hareket etmemesi gereklidir. Omuz dışında ön kol ve el hareket ettirilebilir. Kolu sabit vücuda yapıştırmak doğru değildir. Kol serbest olmalı ve sadece omuz hareketleri kısıtlanmalıdır.

3-Kalıcı kalp pilinin yerleştirildiği bölüme basınç uygulanmamalı ve bir süre (20-30 gün) yüzüstü yatılmamalıdır.

4-Yaranın bulunduğu taraf temiz ve kuru tutulmalıdır. İlk 1 hafta sonra yapılan kontrolde yara bakımı doktorunuz tarafından yapılmalıdır.

5-Kalıcı kalp pili takılan her hastaya pil firması tarafından özel bir kart verilir. Bu kart üzerinde hastanın kimlik bilgileri ve kalıcı kalp pili bilgileri yazılıdır. Bu bilgiler gerek ilgili hastane ve gerek kalp pili firmasının ana birimi tarafından kayıt altında tutulur ve izlenir. Hastaların bu kartı devamlı yanında taşıması gereklidir.

6-Kalıcı kalp pilleri elektronik aletlerdir. Elektrik ile çalışan mıknatıs barındıran aletler etrafında elektromanyetik alan bulunur. Bu alanlar genellikle zayıfdır ve kalıcı kalp pillerini etkilemez. Ancak güçlü elektromanyetik alanlar elektromanyetik etkileşime neden olur. Bu durum geçici olarak kalp pilinin fonksiyonlarını bozabilir. Geçici de olsa hastayı zor duruma sokabilir.

• Özellikle hava alanındaki ve bazı binaların girişlerindeki dedektörlerin kuvvetli elektromagnetik alan etkileri vardır. Kalıcı kalp pilinizin olduğunu belirterek, (kartınızı göstererek) bu alanlardan kesinlikle geçilmemesi zorunludur.
• Birtakım ameliyatlar ve girişimlerde kullanılan aletler (koter vb) kalıcı kalp pillerini etkileyebilir.
• Radyografi ve bilgisayarlı tomografi ve dental girişimlerden kalıcı kalp pilini etkilenmez ancak bu işlemlere girerken teknisiyenlere kalıcı kalp pilinin belirtilmesi uygun olur.
• Tanısal amaçlı ultrason cihazları kalıcı kalp pilinin bulunduğu bölgeden uzak tutulmalıdır. Transducer kalıcı kalp pilinin cebi üzerine gelmedikçe bir sorun teşkil etmez. Tedavi amaçlı Ultrason cihazlarında transducer kalıcı kalp pili cebinden en az 15 cm uzakta tutulmalıdır. Elektroliz aletlerinin aplikatörü 15-20 cm uzakta tutulmalıdır.
• Bazı girişimler normal koşullarda önerilmez. Ancak girişimi yapacak ve sizi takip eden hekim girişimin önemine göre bazı tedbirler alarak bu girişimlerin yapılmasına izin verebilir. Bunlar; Elektrokoter, diatermi, radyasyon tedavisi, harici defibrilasyon, radyofrekans ablasyonu, lipotropsi, trans-kutan elektrikli sinir stimülasyonu (TENS) cihazı ve manyetik bir alan kullanarak digital sinyaller kullanan bazı işitme cihazları.

7-Kalp pili yerleştirilen bölge kızarıklık, akıntı ve yabancı cisim gözükmesi gibi durumlarda hemen doktora başvurulmalıdır.

Bazı girişimler ve aletlerin kullanılması ise kesinlikle tehlikeli ve yasaktır

1- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)

2- Fabrikalarda kullanılan elektrikli çelik fırınlar,

3- Enerji santralleri, büyük jeneratörler, iletim hatları ve iletim binaları,

4- Radyo ve televizyon yayın kuleleri,

5- Elektrikli ark kaynağı,

6- Sanayi mıknatısları ve dielektrik ısıtıcılar,

7- Tuğla ocakları gibi indüksiyon fırınları,

8- Bazı müzik sistemleri hoparlörlerin de ki mıknatıslar,

Evde kullanılan çoğu aletlerden ise pacemaker etkilenmemektedir

Telefonlar, kablosuz telefon bir tehlike yaratmaz. Cep telefonu ve telsiz telefonlar (kalıcı kalp pili cebinden 15 cm uzakta mümkünse diğer tarafta tutulması önerilir.) Standart telefonların ahizesi kalıcı kalp pili cebinden uzakta tutulmalıdır.

Kalıcı kalp pillerinde dahili güvenlik özellikleri vardır. Bu özellikler kalıcı kalp pilinizi elektrikli ev aletlerinden koruyabilir. Bu aletler kullanılırken kalıcı kalp pili 10 cm uzağında olmalıdır. Bunlar; çamaşır makineleri, elektrikli battaniyeler, süpürgeler, ütüler, kablosuz bıçaklar, koşu bantları, saç kurutucuları, mikrodalga gaz ve elektrik fırınları, televizyonlar, radyolar, mutfak robotları gibi.

Kalıcı kalp pilini 15-20 cm uzağında tutularak kullanılması gereken aletler; Elektrikli kablolu saç kurutma makineleri, çağrı cihazları, Dikiş makineleri ve overlok makineleri, büyük mıknatısları olan müzik hoparlörleri, gibi. Bütün bu aletler kullanılırken dikkatli olunmalı ve tek başına kullanılmamalıdır. Elektrikli aletlerin iyi topraklanmış bir prize takılması gereklidir. Elektrik kaçakları için kontrol edilmesi de gereklidir.