Elektrofizyolojik çalışma (EFÇ), kalp ritim bozukluklarının tanısını ve belirlenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir.

Çalışma genellikle anjiyo laboratuvarında yapılır. Ancak anjiyodan birçok açıdan farklıdır.

Kasıktan veya boyun damarlarından girilerek yapılabilir. Kalbin içine ulaşmak için özel kateterler, kateterlerin kalpteki pozisyonunu takip için görüntüleme sistemi ve bu vasıtayla kalp için sinyallerin kaydını gösteren cihaz sistemi gereklidir.

Hangi durumlarda yapılır?

Elektrofizyolojik çalışma, kalp ritim bozukluğu tespit edilen veya ritim bozukluğu düşünülen hastalarda yapılır. İşlemin yapılmasındaki temel amaç, çarpıntı veya benzeri şikayeti olan ve şikayetlerin sebebi olarak ritim bozukluğu düşünülen, ancak diğer yöntemlerle tespit edilemeyen durumlarda ritim bozukluğunun tanısını ortaya koymaktır.

Diğer bir amaç, ritim bozukluğu saptandığında hastalığın özelliklerini ve hangi yöntemle tedavi edileceğini belirlemektir. Elektrofizyolojik çalışma yapmanın diğer bir amacı, çarpıntı veya bayılma yakınması olan bir kişinin, kendi hastalığı veya ailevi hastalıklar nedeniyle ani ölüm riski taşıyıp taşımadığının gösterilmesidir. Elektrofizyolojik çalışma gerektirebilecek en sık yakınmalardan biri çarpıntıdır. Çarpıntı atağı nedeniyle acile giden veya sürekli çarpıntılar nedeniyle yaşam kalitesinde bozulma olan hastalarda ritim bozukluğunun tanısını koyma, daha büyük oranda ise tedaviye kılavuzluk (ablasyon veya ilaç) yapma amacıyla elektrofizyolojik çalışma yapılır. Çarpıntısı olan ve hali hazırda kalp hastalığı olan kişilerde ise, kalp durması nedeniyle ani ölüm riskini belirlemek amacıyla elektrofizyolojik çalışma gerekebilir. Çalışma gerekebilecek en önemli yakınmalardan biri baş dönmesi veya bayılmadır. Bayılma atakları olan kişilerde eğer ritim bozukluğu düşünülüyor ve diğer tetkiklerle neden tespit edilemiyorsa elektrofizyolojik çalışma yapılır.

Ablasyon

EFÇ ile kalpte herhangi bir sorun tespit edildiğinde EFÇ’nin ikinci aşaması olan ablasyon işlemine geçilir. Kateter ablasyonu, EFÇ sırasında tespit edilen bazı ritim bozukluklarının tedavi edildiği bir uygulamadır.

Uygulama olarak EFÇ’den farklı bir yanı yoktur. Tek farkı ablasyon yapmak için ek olarak bir kateterin daha kullanılmasıdır. Piyasada farklı marka ve şekillerde dizayn edilmiş bu ablasyon kateterlerini kullanmak suretiyle aritmiye yol açan odak ortadan kaldırılır ya da odak aritmi oluşturamayacak şekilde değişikliğe uğratılır.

Ablasyon sırasında aritmiye yol açan odağın ya da odakların ortadan kaldırılmasında ya ısı üreten enerjiler ya da soğutucu (dondurma işlemi) etkiye sahip enerjiler kullanılır. Bugün için en fazla kullanılan yöntem Radyofrekans kateter ablasyon yöntemidir. Bu yöntemde Radyo dalgaları kullanılarak hedef bölge 50-70 derece arasında ısıtılarak elektriksel yönden işlev göremez hale getirilir. İkinci sık kullanılan yöntem ise dondurma işlemidir (Cryoablasyon). Bu yöntemle de hedef bölge -50 ila -70 dereceye kadar dondurulmaktadır. Her iki işlemin de birbirlerine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Ablasyon işleminin en büyük avantajı, bu yolla hastada tam kür sağlanabilmesidir. Diğer bir avantajı da hastayı ömür boyu ilaç tedavisi alma zorunluluğundan kurtarmasıdır. İlaç tedavisinin tam kür sağlayamaması nedeniyle ritm bozukluğu olan birçok hastada, EFÇ ve ablasyon işlemi alternatifi olmayan bir tanı ve tedavi aracı haline gelmektedir.

Kateter Ablasyonu yönteminin başarı oranı

Ablasyon işleminin başarı şansı, tedavisi hedeflenen çarpıntının türüne göre % 70-99 arasında değişmektedir. Başarı, çarpıntı tipinin yanı sıra işlemin yapıldığı laboratuarın ve operatörün tecrübesi ile kullanılan tekniğe bağlı olarak da değişmektedir.

Ablasyon işleminin riskleri

İşlemden işleme değişmekle birlikte her zaman için bu işlem uygulanırken hastaya yüklediği risk, mevcut ritim bozukluğunuzun hastaya yüklemiş olduğu riskten daha az olduğunu bilmek gerekir.

Her invaziv (kanlı) işlemde olduğu gibi kateter ablasyonunda da bazı riskler vardır:

Kateter ablasyonu dışında bazı özel aritmilerde (atrial fibrilasyon, ventriküler taşikardi gibi) ablasyon cerrahi olarak da yapılabilir.